Rất nhiều mẹ bỉm từng thắc mắc “Tại sao bé bú sữa công thức không tăng cân dù ăn đều đặn?” dù đã chọn loại sữa đắt tiền, giàu dinh dưỡng, con vẫn “dậm chân tại chỗ”. Thực tế, không phải cứ sữa tốt là bé sẽ tăng cân, bởi hiệu quả hấp thu còn phụ thuộc vào cơ địa, hệ tiêu hóa, cách pha và lịch bú của từng bé. Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu tiên để mẹ có thể điều chỉnh đúng cách, giúp con tăng cân khoa học, khỏe mạnh và phát triển toàn diện. Bài viết dưới đây sẽ giúp mẹ nhận diện từng lý do khiến bé chậm tăng cân khi bú sữa công thức cùng những giải pháp cụ thể để khắc phục hiệu quả ngay tại nhà.
Vì sao bé bú sữa công thức không tăng cân?
Nhiều mẹ lo lắng khi con bú sữa công thức đều đặn nhưng cân nặng vẫn “dậm chân tại chỗ”. Thực tế, có nhiều nguyên nhân khiến cơ thể bé chưa hấp thu hiệu quả, dù mẹ đã chọn sữa tốt:
Bé bú sữa công thức không tăng cân do không hợp sữa
Khi bé không hợp sữa, cơ thể sẽ phản ứng khá rõ rệt. Mẹ có thể nhận thấy bé bú ít, nhè sữa hoặc nôn trớ sau khi bú, thậm chí quấy khóc nhiều do khó chịu ở bụng. Phân của bé có thể mùi chua, sủi bọt hoặc đổi màu bất thường. Một số trẻ xuất hiện rôm sảy, nổi mẩn đỏ quanh miệng hoặc cơ thể, đây chính là dấu hiệu cho thấy bé có thể dị ứng nhẹ với thành phần trong sữa. Dù mẹ vẫn cho bé bú đủ cữ, cân nặng vẫn chậm tăng hoặc đứng yên vì cơ thể không hấp thu được dưỡng chất tối ưu.
Bé bú sữa công thức không tăng cân do không hợp sữa
Mẹ nên quan sát phản ứng của bé trong 7–10 ngày đầu khi sử dụng loại sữa mới. Nếu thấy các biểu hiện kể trên, hãy xem xét đổi sang loại sữa mát hoặc sữa có đạm thủy phân một phần (HA) với công thức nhẹ hơn, dễ hấp thu và phù hợp với hệ tiêu hóa nhạy cảm. Khi lựa chọn, ưu tiên các dòng sữa bổ sung chất xơ GOS/FOS, HMO hoặc probiotics, vì đây là nhóm dưỡng chất giúp nuôi lợi khuẩn, cải thiện tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng hiệu quả hơn.
Trường hợp bé có dấu hiệu dị ứng đạm sữa bò, mẹ có thể tham khảo sữa gốc đậu nành hoặc sữa thủy phân hoàn toàn theo tư vấn chuyên khoa. Nếu tình trạng không cải thiện, mẹ nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ dinh dưỡng nhi để được hướng dẫn chọn loại sữa phù hợp nhất với thể trạng và cơ địa của con.
Bé bú sữa công thức không tăng cân do hệ tiêu hoá kém
Hệ tiêu hoá của trẻ nhỏ, đặc biệt trong những năm đầu đời, còn non nớt nên rất dễ gặp vấn đề về hấp thu. Mẹ có thể nhận thấy bé thường xuyên bị táo bón hoặc tiêu chảy nhẹ, bụng chướng căng, đầy hơi, hay ợ sữa sau khi bú. Dù được uống sữa đều đặn và đủ lượng, cân nặng của bé vẫn tăng rất chậm.
Một số bé còn biểu hiện biếng ăn dặm, lười bú hoặc bú ngắt quãng, do hệ tiêu hoá hoạt động kém khiến bé cảm thấy khó chịu, đầy bụng và mất cảm giác ngon miệng.
Để cải thiện, mẹ nên chọn sữa công thức có công thức hỗ trợ tiêu hoá, chứa Synbiotic (Prebiotic + Probiotic) hoặc HMO (Human Milk Oligosaccharides) những dưỡng chất giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn, cân bằng hệ vi sinh đường ruột và tăng khả năng hấp thu tự nhiên. Bên cạnh đó, mẹ có thể kết hợp thêm men vi sinh Bifidobacterium hoặc Lactobacillus theo hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng, giúp hệ tiêu hoá của bé hoạt động ổn định hơn.
Sau mỗi cữ bú, mẹ nên massage bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ để giảm chướng hơi và hỗ trợ nhu động ruột. Ngoài ra, tránh ép bé bú khi bụng còn đầy hoặc ngay sau bữa ăn dặm, vì điều này có thể làm bé khó tiêu và ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng.
Do cách pha sữa công thức không đúng với hướng dẫn
Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến bé bú sữa công thức không tăng cân là pha sữa sai tỉ lệ. Nếu mẹ pha sữa quá đặc, hệ tiêu hóa non nớt của bé sẽ bị quá tải, dễ dẫn đến táo bón, đầy hơi, khó tiêu hoặc ọc sữa. Ngược lại, pha sữa quá loãng sẽ khiến bé thiếu năng lượng và dưỡng chất cần thiết, dù bú nhiều nhưng vẫn không tăng cân.
Do cách pha sữa công thức không đúng với hướng dẫn
Ngoài ra, mẹ có thể nhận thấy hộp sữa hết nhanh bất thường hoặc dùng mãi không hết, đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy tỉ lệ pha chưa chuẩn theo khuyến nghị của nhà sản xuất.
Để đảm bảo bé hấp thu dinh dưỡng tối ưu, mẹ nên tuân thủ đúng hướng dẫn pha sữa trên bao bì, thông thường là 1 muỗng gạt ngang tương ứng 60ml nước ấm (tùy từng thương hiệu). Nhiệt độ nước pha lý tưởng khoảng 40–50°C, giúp hòa tan sữa hoàn toàn mà không làm mất các vitamin, enzyme và lợi khuẩn có lợi.
Tuyệt đối không pha sữa với nước sôi, nước cháo hoặc nước trái cây, vì sẽ làm biến đổi cấu trúc đạm và gây rối loạn tiêu hóa. Sau khi pha, nên cho bé uống trong vòng 1 giờ để đảm bảo chất lượng sữa; nếu để quá lâu, sữa có thể bị nhiễm khuẩn hoặc suy giảm giá trị dinh dưỡng.
Do bé uống sữa không đủ bữa, không khoa học
Thói quen bú thất thường cũng là một lý do khiến bé bú sữa công thức không tăng cân. Bé có thể bỏ cữ, bú ít hoặc không bú cữ đêm, khiến lượng sữa nạp vào không đủ so với nhu cầu dinh dưỡng. Nhiều bé sau khi ăn dặm lười bú, uống ít nước, dẫn đến tình trạng thiếu năng lượng và mất cân bằng dưỡng chất. Dù mẹ đã chọn loại sữa phù hợp, cân nặng của bé vẫn tăng chậm hoặc dậm chân tại chỗ.
Để bé hấp thu sữa tốt và phát triển ổn định, mẹ nên thiết lập lịch bú cố định theo độ tuổi, trung bình 3 – 4 giờ/lần, đảm bảo giãn cách hợp lý giữa các cữ. Trẻ từ 6 – 12 tháng tuổi cần khoảng 700 – 900ml sữa/ngày, trong khi bé trên 1 tuổi nên duy trì 500 – 700ml sữa/ngày, tùy vào chế độ ăn dặm. Không nên ép bé bú quá nhiều trong một lần; thay vào đó, mẹ nên chia nhỏ lượng sữa thành 4–6 cữ/ngày, giúp hệ tiêu hóa của bé làm việc nhẹ nhàng và hấp thu tốt hơn.
Bên cạnh đó, giấc ngủ cũng đóng vai trò quan trọng trong tăng cân và phát triển chiều cao. Hormone tăng trưởng (GH) được tiết ra mạnh nhất vào ban đêm, vì vậy mẹ cần đảm bảo bé ngủ đủ giấc và đúng giờ để cơ thể có điều kiện phát triển tối ưu.
Do trẻ hay bị ốm hoặc do bệnh lý khác
Nếu bé thường xuyên ốm vặt, ho, sổ mũi, viêm họng hoặc rối loạn tiêu hóa, cơ thể sẽ phải tiêu tốn nhiều năng lượng để chống lại bệnh tật, khiến quá trình hấp thu và chuyển hóa dinh dưỡng bị ảnh hưởng từ đó dẫn đến tình trạng bé bú sữa công thức không tăng cân. Nhiều bé ăn uống và bú sữa bình thường nhưng cân nặng vẫn không cải thiện, thậm chí còn sụt cân sau mỗi lần ốm.
Do trẻ hay bị ốm hoặc do bệnh lý khác
Các dấu hiệu như da xanh xao, môi nhợt nhạt, tóc khô dễ rụng có thể là biểu hiện của thiếu vi chất thiết yếu như sắt, kẽm, vitamin D hoặc lysine là những dưỡng chất quan trọng trong quá trình tạo máu, tăng trưởng và miễn dịch.
Để khắc phục tình trạng này, trước hết, mẹ nên đưa bé đi khám định kỳ và xét nghiệm vi chất để xác định chính xác nguyên nhân xem liệu bé đang thiếu dinh dưỡng, kém hấp thu hay mắc bệnh lý tiêu hóa tiềm ẩn. Tùy theo kết quả, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung thêm sắt, kẽm, vitamin D, lysine hoặc các khoáng chất khác theo liều lượng phù hợp.
Đồng thời, mẹ nên lựa chọn sữa công thức có thành phần tăng cường đề kháng, chứa vitamin A, C, D3, E, kẽm, selen cùng lợi khuẩn probiotic hoặc HMO để củng cố hàng rào miễn dịch, giúp bé ít ốm hơn và hấp thu dinh dưỡng hiệu quả hơn.
Bên cạnh chế độ dinh dưỡng, giữ môi trường sống sạch sẽ, thông thoáng, cho bé vận động ngoài trời 15 – 30 phút mỗi ngày sẽ giúp tăng sức đề kháng và tổng hợp vitamin D tự nhiên, đây chính là yếu tố then chốt giúp bé khỏe mạnh, tăng cân và phát triển ổn định.
Kết luận: Bé bú sữa công thức không tăng cân không hẳn do “sữa không tốt”, mà phần lớn đến từ sự chưa phù hợp giữa loại sữa, cách pha, lịch bú và thể trạng riêng của bé. Mỗi em bé là một cơ thể khác biệt, có bé hấp thu nhanh, có bé cần thời gian để làm quen và ổn định hệ tiêu hóa. Vì vậy, thay vì thay đổi sữa liên tục, mẹ nên quan sát kỹ phản ứng của bé, duy trì chế độ bú, ngủ, ăn khoa học và đồng hành cùng bác sĩ dinh dưỡng khi cần thiết.
Gợi ý một số loại sữa công thức giúp bé tăng cân hiệu quả
Việc chọn sữa công thức phù hợp đóng vai trò quan trọng giúp trẻ tăng cân khỏe mạnh, đặc biệt là những bé biếng ăn, nhẹ cân hoặc có hệ tiêu hóa nhạy cảm. Dưới đây là những thương hiệu sữa được nhiều chuyên gia và mẹ bỉm tin dùng.
- Sữa Friso Gold Pro (Hà Lan)
Friso Gold Pro của FrieslandCampina nổi bật nhờ công nghệ xử lý nhiệt một lần giúp giữ hơn 90% đạm sữa tự nhiên, giúp bé hấp thu tốt mà không gây đầy bụng. Sữa được sản xuất từ nguồn sữa tươi NOVAS Signature Milk thuần chủng Hà Lan, giàu protein và dưỡng chất tinh khiết. Bộ ba HMO, Probiotics và GOS trong hệ BioPro+ giúp tăng cường miễn dịch, cân bằng hệ vi sinh đường ruột và hỗ trợ tăng cân bền vững. Vị sữa thanh nhạt tự nhiên, dễ uống, phù hợp cho bé từ sơ sinh đến 3 tuổi trở lên.
- PediaSure BA (Abbott – Mỹ)
PediaSure BA là sữa dành cho trẻ biếng ăn, chậm tăng cân từ 1–10 tuổi. Sản phẩm ứng dụng hệ dưỡng chất TripleSure™ với đạm chất lượng cao, chất béo MCT dễ hấp thu và 28 loại vitamin, khoáng chất thiết yếu. PediaSure giúp bé ăn ngon, tăng cân sau 8 tuần sử dụng. Thành phần DHA, Omega 3-6-9 và lysine hỗ trợ phát triển não bộ, trong khi canxi, kẽm và vitamin D giúp tăng chiều cao và sức đề kháng. Sữa không chứa gluten, lactose nên phù hợp cả với trẻ có hệ tiêu hóa nhạy cảm.
PediaSure BA là sữa dành cho trẻ biếng ăn, chậm tăng cân từ 1–10 tuổi
- Enfa A+ NeuroPro (Mead Johnson – Mỹ)
Enfa A+ NeuroPro hỗ trợ tăng cân cho trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc chậm lớn. Sản phẩm nổi bật với hệ dưỡng chất 360° Brain Plus và MFGM (màng cầu mỡ sữa) giúp tăng sức đề kháng, hỗ trợ phát triển trí não. Đạm và chất béo MCT trong sữa cung cấp năng lượng dễ hấp thu, trong khi canxi, sắt, vitamin D giúp bé phát triển chiều cao. Các lợi khuẩn prebiotics và probiotics còn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tăng khả năng hấp thu dưỡng chất.
- GrowPLUS+ (Nutifood – Việt Nam)
GrowPLUS+ được phát triển chuyên biệt cho trẻ suy dinh dưỡng và thấp còi. Sữa có năng lượng cao và công thức giàu đạm, chất béo, vitamin, khoáng chất, giúp bé tăng cân nhanh mà không béo phì. Hàm lượng MCT giúp tiêu hóa và chuyển hóa năng lượng hiệu quả. Các nhóm vitamin A, E, D3 cùng DHA, Choline và Taurine hỗ trợ phát triển trí não và thị giác. Sản phẩm có 3 loại là GrowPLUS+ đỏ (biếng ăn), xanh (hệ tiêu hóa tốt) và cam (tăng cân chậm).
- Hikid Premium (ILDONG – Hàn Quốc)
Hikid Premium nổi tiếng tại Hàn Quốc nhờ công thức giúp trẻ tăng cân và tăng chiều cao toàn diện. Sữa bổ sung canxi nano, vitamin D và kẽm, hỗ trợ phát triển xương tối ưu. Đồng thời, DHA, Choline và Taurine giúp phát triển trí não, tăng khả năng ghi nhớ. Lợi khuẩn và chất xơ FOS giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, hấp thu dinh dưỡng tốt hơn.
- NAN Optipro Plus (Nestlé – Thụy Sĩ)
NAN Optipro Plus cung cấp đạm Optipro độc quyền dễ tiêu hóa, giúp tăng cân đều mà vẫn giữ vóc dáng cân đối. Sữa có 5 loại HMO giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột và tăng miễn dịch. DHA/ARA tỷ lệ vàng 1:1 hỗ trợ phát triển trí não, trong khi 100 triệu lợi khuẩn Bifidus BL giúp giảm nguy cơ tiêu chảy và cải thiện hấp thu dinh dưỡng.
- Abbott Grow (Mỹ)
Abbott Grow là sữa giàu năng lượng giúp bé tăng cân và phát triển chiều cao hiệu quả. Công thức chứa đạm whey cô đặc, tinh bột bắp thủy phân, dầu thực vật, kết hợp canxi, phốt pho, kẽm, magie, vitamin nhóm B và D3 giúp phát triển xương, cơ và não bộ. Hệ chất xơ FOS hỗ trợ tiêu hóa khỏe mạnh, giúp hấp thu dinh dưỡng tối đa.
Tóm lại, việc bé bú sữa công thức không tăng cân không phải do sữa “kém chất lượng”, mà phần lớn xuất phát từ sự chưa phù hợp giữa loại sữa, cách pha, thói quen bú và thể trạng riêng của bé. Mỗi em bé là một “hệ sinh thái” khác nhau có bé hấp thu tốt, có bé cần thời gian để làm quen. Mẹ hãy ưu tiên chọn dòng sữa phù hợp với độ tuổi, dễ tiêu hóa, giàu GOS/FOS, HMO hoặc Synbiotic, kết hợp cùng lịch bú, ngủ, ăn khoa học và vận động nhẹ nhàng mỗi ngày. Khi hệ tiêu hóa khỏe, miễn dịch tốt và dinh dưỡng được hấp thu trọn vẹn, bé sẽ tăng cân đều, phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ mà không cần ép ăn hay lo lắng quá mức.
Share
